ფსორიაზი და მენტალური ჯანმრთელობა: ემოციური ფონის გავლენა კანის მდგომარეობის

ფსორიაზით ცხოვრება ბევრად მეტია, ვიდრე მხოლოდ გამომშრალი და ანთებული კანის უბნების მართვა. მიუხედავად იმისა, რომ მას ხშირად ფიზიკურ მდგომარეობად მიიჩნევენ, სინამდვილეში ფსორიაზი სერიოზულად აისახება მენტალურ და ემოციურ ჯანმრთელობაზე — ხშირად მეტადაც კი, ვიდრე მის მიერ გამოწვეული ხილული სიმპტომები

ფსორიაზით დაავადებული ადამიანები ხშირად განიცდიან ემოციურ ტვირთს, რომელიც იშვიათად განიხილება, მაგრამ რეალურად ძალიან მნიშვნელოვანია — დაწყებული შფოთვითა და დეპრესიით, დამთავრებული სოციალური იზოლაციითა და დაბალი თვითშეფასებით. ამ სტატიაში განვიხილავთ, როგორ მოქმედებს ფსორიაზი მენტალურ ჯანმრთელობაზე, რატომ არის ემოციური მხარდაჭერა აუცილებელი და რა ნაბიჯების გადადგმა შეიძლება თქვენი კეთილდღეობის დასაცავად.

 ფარული გავლენა: ზედაპირის მიღმა

ფსორიაზი ხშირად არაპროგნოზირებადია. გამწვავება შეიძლება მოულოდნელად დაიწყოს და რთული იყოს მისი კონტროლი. ბევრი ადამიანისთვის ამ მდგომარეობის მართვის უუნარობა დამთრგუნველად მოქმედებს — განსაკუთრებით მაშინ, როცა ფსორიაზი სახეზე, ხელებზე ან თავის კანზე ჩანს და სხვებისთვის შესამჩნევია.

ბევრი პაციენტი აღწერს შემდეგ განცდებს:

• სირცხვილის შეგრძნება საზოგადოებრივ ან სოციალურ გარემოში
• შერცხვენის ან დანაშაულის გრძნობათითქოს რაიმეს არასწორად აკეთებენ
• იზოლაცია, მეგობრებთან ან პარტნიორებთან ურთიერთობისაგან თავის არიდება
• შიში, რომ განცკიცხონ ან ვერ გაუგონ

ემოციური ტვირთი ფიზიკურ სიმპტომებთან ასევე დამღლელი შეიძლება იყოს. დროის განმავლობაში ეს შეიძლება გამოიწვიოს ანქსიოთი, დეპრესიით და თვითმკვლელობითკენ მიდრეკილებით — განსაკუთრებით მაშინ, როცა ადამიანი თავს არასაკმარისად მხარდაჭერილად გრძნობს.

 დეპრესია და შფოთვა: ხშირი, თუმცა ხშირად შეუმჩნეველი

კვლევებმა აჩვენა, რომ ფსორიაზით დაავადებულ პირებს დეპრესიისა და შფოთვის გამოცდილების შანსი 30–60%-ით უფრო მაღალი აქვთ, ვიდრე მათ, ვისაც ეს დაავადება არ აქვთ. განსაკუთრებით ეს ეხება მათ, ვისაც აქვს საშუალო ან მძიმე სიმპტომები ან ადრეული ფსორიაზი.

ზოგიერთი საერთო ფსიქოლოგიური გავლენა მოიცავს

• დეპრესიამოწყვეტილობა, ენერგიის დაქვეითება, ძილის დარღვევა, ინტერესის დაკარგვა ცხოვრებაში
• შფოთვაგამონაყარის, გარეგნობის ან სოციალური შერცხვენის შიში
• სხეულის აღქმის პრობლემებითავდაჯერებულობის პრობლემები, განსაკუთრებით ინტიმურ ურთიერთობებში
• სტრესის მიმართ მგრძნობელობამყისიერი გადაღლისა და დასვენების უნარის არქონის შეგრძნება

მნიშვნელოვანია, რომ ეს ემოციური ტვირთი შესაძლოა ფსორიაზის გაუარესების მიზეზი გახდეს, ქმნის უარყოფით ციკლს: სტრესი იწვევს გამონაყარს, გამონაყარი — დისკომფორტს.

 Stigma and Misunderstanding

მეორე მნიშვნელოვანი ემოციური გამოწვევა არის ფსორიაზის სტიგმასთან გამკლავება. ბევრი ადამიანი შეცდომით თვლის, რომ ეს გადამდებია, ცუდი ჰიგიენის შედეგია ან ლოსიონისა თუ დიეტის საშუალებით შეიძლება “გამკურნალდეს”.

შეიძლება გმაოიწვიოს :

• არასასურველი კომენტარები ან რჩევები
• ფიზიკური კონტაქტისაგან თავის არიდე
• არასწორი შეფასება სამუშაოსა და სოციალურ გარემოში
• მუდმივი აუცილებლობა ახსნა-განმარტებისა და მდგომარეობის გამართლებისთვის

ეს გაუცნობიერებლობა შეიძლება ტკივილიანი იყოს და გამოიწვიოს მარტოობისა და თავის მოკლების შეგრძნებები.

 როგორ დავიცვათ ჩვენი ფსიქიკური ჯანმრთელობა ფსორიაზის დროს

კარგი ამბავი? თქვენ მარტო არ ხართ — და დახმარება ხელმისაწვდომია.

ეს არის რამდენიმე პრაქტიკული ნაბიჯი, როგორ იზრუნოთ თქვენი ფსიქიკური ჯანმრთელობაზე ფსორიაზთან ერთად ცხოვრებისას:

1. დაელაპარკეთ ვინმეს

უნდა იყოს ეს თერაპევტი, მხარდაჭერის ჯგუფი ან ახლო მეგობარი — საკუთარ გრძნობებზე საუბარი გეხმარებათ. კოგნიტურ-ბიჰევიორული თერაპია (CBT) განსაკუთრებით ეფექტურია ქრონიკული ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანებისთვის.

2. შემოუერთდი საზოგადოებას

მხარდაჭერის ჯგუფები — ონლაინ ან პირადად — შეიძლება შეამცირონ იზოლაციის განცდა. სხვების მოსმენა, ვინც გესმით რა გაიარეთ, ხშირად ძლიერებს და განკურნავს

3. გამოიმუშავე სტრესის შემცირების ჩვევები

ცადეთ მედიტაცია, დღიურის წერაა, იოგა, სუნთქვის ვარჯიშები ან მსუბუქი ფიზიკური აქტივობა. დღეში სულ 10 წუთიც კი შეუძლია შეამციროს შფოთვა და სტრესის გამო ფლარების სიმპტომები.

4. დასვი საზღვრები

თუ ზოგიერთი ადამიანი ან სიტუაცია უარყოფით განცდებს იწვევს ან მდგომარეობას გართულებს, არ არის პრობლემა გადაიხილო ნაბიჯი უკან და დაიცვა შენი მშვიდობა.

5. მიმართეთ თქვენს ექიმს დახმარებისთვის

თუ ემოციურად გიჭირთ, აუცილებლად უთხარით თქვენს დერმატოლოგს. ისინი შეიძლება დაგიმოძღვრონ ფსიქიკური ჯანმრთელობის რესურსებზე ან დაარეგულირონ თქვენი მკურნალობა, რათა უკეთ დაეხმარონ როგორც ფიზიკურ, ისე ემოციურ სიმპტომებს.

 უფრო მეტი ხართ ვიდრე კანი

ფსორიაზი ცხოვრებაში ბევრ სფეროზე ახდენს გავლენას — მაგრამ ის არ განსაზღვრავს, ვინ ხარ შენ. შენ მხოლოდ დიაგნოზი არა ხარ. ხარ სრულყოფილი პიროვნება იმედებით, მიზნებით და გრძნობებით, რომლებიც იმსახურებენ ზრუნვას და პატივისცემას.

ფსორიაზის ემოციური მხარის აღიარებით და მხარდაჭერის ძებნით, შეგიძლიათ განავითაროთ გამძლეობა და წინ წაიწიოთ ძალით, თავდაჯერებულობითა და ღირსებით.